Khi cha mẹ quyết định ly hôn, một trong những vấn đề phải được xem xét và giải quyết là nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con. Nghĩa vụ này là trách nhiệm pháp lý của cả hai bên để đảm bảo cuộc sống và phát triển của con sau khi cha mẹ ly hôn.
Thế nào là nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con?
Nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con khi cha mẹ ly hôn là một trách nhiệm pháp lý mà cha hoặc mẹ phải thực hiện đối với con, trong trường hợp con chưa đủ tuổi hoặc đã đủ tuổi nhưng không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi sống mình. Nghĩa vụ này bắt buộc cha hoặc mẹ phải đóng góp tiền hoặc hiện vật tương ứng với nhu cầu cơ bản của con, phù hợp với khả năng thực tế của họ để đảm bảo con được nuôi dưỡng đầy đủ khi không sống chung với cha mẹ sau khi hôn nhân chấm dứt.
Đối tượng hưởng nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con
Theo quy định của Điều 110 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, cha mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con chưa thành niên và con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Điều này áp dụng trong trường hợp cha mẹ không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.
Một số định nghĩa quan trọng:
– Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi, theo quy định tại khoản 1 Điều 21 BLDS năm 2015.
– Trường hợp cha, mẹ ly hôn khi con chưa đủ 18 tuổi, người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ chi trả tiền cấp dưỡng để đảm bảo quyền lợi cho con cho đến khi con trưởng thành.
Tuy nhiên, Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 cũng như Luật Trẻ em năm 2016 (đã sửa đổi, bổ sung năm 2018) không cung cấp định nghĩa cụ thể về “nuôi dưỡng” và các tiêu chí để xác định việc đảm bảo nuôi dưỡng một cách hợp lý đối với trẻ em. Do đó, trên thực tế, dù có nhiều cha mẹ vi phạm nghĩa vụ “nuôi dưỡng” khi đang sống chung với con, họ cũng có thể không bị buộc phải cấp dưỡng do thiếu căn cứ pháp lý.
Đối với con đã thành niên, cha mẹ vẫn phải cấp dưỡng nếu con không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Không có khả năng lao động có thể do sức khỏe yếu, mất sức lao động, tàn tật, mất năng lực hành vi dân sự,… Tuy nhiên, điều này cần đi kèm với điều kiện không có tài sản để tự nuôi mình. Hiện chưa có hướng dẫn cụ thể để xác định việc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Thực tế hiện nay, việc nhận định “không có khả năng lao động” dựa vào sự đánh giá của Thẩm phán hoặc Hội đồng xét xử trong từng vụ án cụ thể.
>>> Danh mục: Hôn Nhân
Mức cấp dưỡng nuôi con theo quy định pháp luật
Theo Điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, mức cấp dưỡng nuôi con do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập và khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng, cùng với nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng. Trong trường hợp không thỏa thuận được mức cấp dưỡng, bên liên quan có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết. Nếu có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng cũng có thể được điều chỉnh.
Về việc thay đổi mức cấp dưỡng, điều này có thể được các bên thỏa thuận. Nếu không có thỏa thuận, bên liên quan có thể yêu cầu Tòa án giải quyết vấn đề này. Điều quan trọng là mức cấp dưỡng phải căn cứ vào thu nhập và khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng.
Phương thức cấp dưỡng nuôi con theo quy định pháp luật
Theo Điều 117 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, việc cấp dưỡng nuôi con được thực hiện thông qua hai phương thức sau đây:
- Cấp dưỡng theo định kỳ: Đây là phương thức ưu tiên và thường được ứng dụng trong thực tế. Cách thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng giữa các thành viên trong gia đình được quy định linh hoạt tại Điều 117 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, cho phép các bên linh hoạt chọn phương thức cấp dưỡng phù hợp nhất. Các bên có thể thỏa thuận về việc cấp dưỡng bằng tiền hoặc tài sản theo các định kỳ khác nhau như hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hoặc hàng năm. Nếu các bên không thống nhất được phương thức, việc xác định mức cấp dưỡng sẽ do Tòa án quyết định dựa trên thu nhập của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và chi phí cho các nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng, trừ trường hợp cấp dưỡng cho con sau khi cha mẹ ly hôn theo Nghị quyết 02/2000 của HĐTPTANDTC, khi đó Tòa án sẽ quyết định phương thức cấp dưỡng định kỳ hàng tháng.
- Cấp dưỡng một lần: Phương thức thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng một lần được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 18 Nghị định 70/2001 của Chính phủ. Việc cấp dưỡng một lần áp dụng trong 4 trường hợp sau đây:
– Nếu người có nghĩa vụ cấp dưỡng có khả năng thực tế và được người được cấp dưỡng đồng ý.
– Theo yêu cầu của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và được Tòa án đồng ý.
– Theo yêu cầu của người được cấp dưỡng (hoặc người giám hộ) trong trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng thường xuyên có các hành vi phá tán tài sản hoặc cố ý trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng khi có tài sản để thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng một lần và được tòa án chấp nhận.
– Theo yêu cầu của người trực tiếp nuôi con khi vợ chồng ly hôn và có thể trích phần tài sản được chia của bên có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con, khi đó có thể thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng một lần.
>>> Xem thêm: Điều kiện đăng ký kết hôn & các thủ tục cần chuẩn bị để đăng ký kết hôn
Nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con là trách nhiệm pháp lý và đạo đức của cha mẹ khi ly hôn. Điều này đảm bảo con có môi trường phát triển tốt nhất và không bị ảnh hưởng tiêu cực bởi sự thay đổi của gia đình. Việc giải quyết nghĩa vụ này được thực hiện thông qua tòa án để đảm bảo công bằng và chính xác, hãy để Luật Gia Võ giúp bạn vượt qua những khó khăn. Hãy liên hệ ngay với Luật Gia Võ qua website https://luatgiavo.vn/ để nhận được sự hỗ trợ tận tâm và chuyên nghiệp từ đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm.
